Bu makale; CEZA MUHAKEMESİ KANUNU GEREĞİNCE MÜDAFİ VE VEKİLLERİN GÖREVLENDİRİLMELERİ İLE YAPILACAK ÖDEMELERİN USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK İLE CEZA MUHAKEMESİ KANUNU
kapsamında ücretsiz avukatlık hizmeti ile bu hizmetin temini ve sağladığı haklar bakımından bilgi içerir.
ÖNEMLİ NOT: Ofisimiz tarafından ücretsiz avukatlık hizmeti verilmemekte olup, bu hizmet yalnızca BAROLAR tarafından sağlanmaktadır. Bu metin Adli Yardım ve CMK Hizmetlerine daha kolay ulaşmanız amacı ile hazırlanmıştır.***
Zorunlu Müdafi Sıkça Sorulan Sorular
Müdafi ve vekil kimdir?
Türk Ceza Kanununda;
Müdafi : Şüpheli veya sanığın ceza muhakemesinde savunmasını yapan avukat,
Vekil : Katılan, suçtan zarar gören veya malen sorumlu kişiyi ceza muhakemesinde temsil eden avukat,
olarak tanımlanmıştır.
En fazla kaç avukatım olabilir?
Türk Ceza Kanunu kapsamında şüpheli veya sanık bir veya birden çok müdafi seçme hakkına sahiptir. Bu hak ayrıca mevcutsa kanuni temsilciye de tanınmıştır. Müdafi sayısı soruşturma evresinde alınan ifadede 3 ile sınırlandırılmıştır. Kovuşturma aşamasında örgüt faaliyeti kapsamında suçlar bakımından duruşmada hazır bulunacak avukat sayısı da 3 ile sınırlandırılmıştır.
Ya Avukat Tutacak Durumum Yoksa Ne olacak?
Şüpheli veya sanık, müdafi seçebilecek durumda olmadığını beyan ederse, istemi halinde bir müdafi görevlendirilir. (2) Müdafii bulunmayan şüpheli veya sanık; çocuk, kendisini savunamayacak derecede malul veya sağır ve dilsiz ise, istemi aranmaksızın bir müdafi görevlendirilir. (3) Alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlardan dolayı yapılan soruşturma ve kovuşturmada ikinci fıkra hükmü uygulanır.
Avukatım olması bana ne fayda sağlar?
Şüpheli veya sanığın soruşturma ve kovuşturma evrelerinde avukatı ile görüşme, ifade alma ve sorgu süresince yanında olma ve hukuki yardımda bulunma hakkı kısıtlanamaz ve engellenemez. Şüpheli veya sanık, vekâletname aranmaksızın müdafii ile her zaman ve konuşulanları başkalarının duyamayacağı bir ortamda görüşebilir. Bu kişilerin müdafii ile yazışmaları denetime tâbi tutulamaz.
Şüpheli ile Müdafinin görüşmesi ve hukuki yardım ve savunmaları konusunda Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümlerinde tanımlanan suçlar ve Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar ile örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen uyuşturucu ve uyarıcı madde imâl ve ticareti suçları bakımından gözaltındaki şüphelinin müdafi ile görüşme hakkı Cumhuriyet savcısının istemi üzerine, hâkim kararıyla yirmidört saat süreyle kısıtlanabilir; bu zaman zarfında ifade alınamaz.
Dosyam hakkında detaylı bilgiye nasıl erişebilirim?
Dosyanız hakkında en detaylı bilgiyi, size faydası olacak detayları, lehinize dosyaya sunulmamış bilgi ve belgeleri, tanık beyanlarını en iyi bilecek kişi dosyadaki avukatınızdır. Müdafi bulunan avukat, hakim kararı ile kısıtlama kararı verilmediği müddetçe dosyayı inceleyebilir ve örnek alabilir. Kısıtlama kararı verilse bile, Yakalanan kişinin veya şüphelinin ifadesini içeren tutanak ile bilirkişi raporları ve adı geçenlerin hazır bulunmaya yetkili oldukları diğer adli işlemlere ilişkin tutanaklara erişebilir.
Müdafi, iddianamenin mahkeme tarafından kabul edildiği tarihten itibaren dosya içeriğini ve muhafaza altına alınmış delilleri inceleyebilir; bütün tutanak ve belgelerin örneklerini harçsız olarak alabilir. Bu maddenin içerdiği haklardan suçtan zarar görenin vekili de yararlanır.
Delillerin hukuka uygun olup olmadığını nasıl anlayabilirim?
Müdafi dosya inceleme yetkisi ve delil elde edilmesi yönünde arama işlemlerinde kişinin avukatının hazır bulunması engellenemez. Bu nedenle hem dosyadaki delilleri inceleme hem de delil toplama aşamasında aramada hazır bulunarak hukuka aykırı bir delil elde edilmesini ve yargılamada kullanılmasını engelleme gücü müdafidedir.
Delillerimin güvenliğini nasıl sağlayabilirim?
Yargılama aşamasında yada soruşturma kapsamında kaybolmasından yada yok olmasından korkuyorsanız yapmanız gereken şey evrak ve belgeleri avukatınıza teslim etmenizdir. Avukat bürolarında arama, elkoyma ve postada elkoyma başlıklı 130. madde kapsamında avukat ve avukatın bürosunda yapılacak arama ve diğer işlemler çok daha ağır şartlara bağlanmıştır. Arama esnasında Cumhuriyet Savcısı ve Baro Başkanı yada onu temsilen bir avukatın bulunma zorunluluğu hukuka aykırı işlem yapılmasının önüne geçecek şartları oluşturur.
Müdafi nasıl görevlendirilir?
Müdafiin görevlendirilmesinde usul
Madde 156 – (1) 150 nci maddede yazılı olan hâllerde, müdafi; a) Soruşturma evresinde, ifadeyi alan merciin veya sorguyu yapan hâkimin istemi üzerine, b) Kovuşturma evresinde, mahkemenin istemi üzerine, Baro tarafından görevlendirilir. (2) Yukarıda belirtilen hâllerde müdafi soruşturmanın veya kovuşturmanın yapıldığı yer barosunca görevlendirilir. (3) Şüpheli veya sanığın kendisinin sonradan müdafi seçmesi halinde, baro tarafından görevlendirilen avukatın görevi sona erer.
Baskı sonucu belirli bir şekilde ifade vermeye zorlanırsam ne yapmam gerekir?
Soruşturma evresinde yapılan işlemlerin tutanağa bağlanması esastır. Müdafi veya vekil sıfatıyla hazır bulunduğu işlemlerle ilgili tutanakta avukatın isim ve imzasına da yer verilir. İmzadan kaçınma hâlinde nedenleri tutanağa geçirilir. Baskı sonucu yasak ifade yöntemleri kullanılması halinde bu konuda tutanağı imzalamaktan imtina etmenizi sağlayacak ve gözaltı gibi tedbirler altında başınıza gelebilecek her türlü durumda doktor raporu alınmasını sağlayacak olan kişi de müdafinizdir.
Kaçak durumdayım kendimi nasıl savunabilirim?
Kaçak : Hakkındaki soruşturmanın veya kovuşturmanın sonuçsuz kalmasını sağlamak amacıyla yurt içinde saklanan veya yabancı ülkede bulunan ve bu nedenle Cumhuriyet savcısı veya mahkeme tarafından kendisine ulaşılamayan kişiye denir.
Hakkında, 248 inci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen suçlardan dolayı soruşturma veya kovuşturma başlatılmış olan şüpheli veya sanığın, yetkili Cumhuriyet savcısı veya mahkemece usulüne göre yapılan tebligata uymamasından dolayı verilen zorla getirilme kararı da yerine getirilemez ise, Cumhuriyet savcısı veya mahkeme;
a) Çağrının bir gazete ile şüpheli veya sanığın bilinen konutunun kapısına asılmak suretiyle ilânına karar verir; yapılacak ilânlarda, onbeş gün içinde gelmediği takdirde 248 inci maddede gösterilen tedbirlere hükmedilebileceğini ayrıca açıklar, b) Bu işlemlerin yerine getirildiğinin bir tutanak ile saptanmasından itibaren onbeş gün içinde başvurmayan şüpheli veya sanığın kaçak olduğuna karar verir.
Kaçak sanık hakkında kovuşturma yapılabilir ancak, daha önce sorgusu yapılmamış ise, mahkûmiyet kararı verilemez.
Duruşma yapılan hâllerde kaçak sanığın müdafii yoksa, mahkeme barodan bir avukat görevlendirilmesini ister. Bu anlamda savunmanızı ve savunmaya yönelik delillerinizi sizin için görevlendirilmiş müdafi vasıtası ile mahkemeye sunabilirsiniz.
Ayrıca Avukatın başvurma hakkı kapsamında Avukat, müdafiliğini veya vekilliğini üstlendiği kişilerin açık arzusuna aykırı olmamak koşuluyla kanun yollarına başvurabilir.
Duruşma salonundan atıldım kendimi nasıl savunabilirim?
Duruşmanın düzeni, mahkeme başkanı veya hâkim tarafından sağlanır. Mahkeme başkanı veya hâkim, duruşmanın düzenini bozan kişinin, savunma hakkının kullanılmasını engellememek koşuluyla salondan çıkarılmasını emreder. Kişi dışarı çıkarılması sırasında direnç gösterir veya karışıklıklara neden olursa yakalanır ve hâkim veya mahkeme tarafından, avukatlar hariç, verilecek bir kararla derhâl dört güne kadar disiplin hapsine konulabilir. Ancak çocuklar hakkında disiplin hapsi uygulanmaz.
Disiplin hapsi avukatlara karşı uygulanamayacağı için savunma aşamasında herhangi bir tedirginlik söz konusu olmayacaktır.
Yalan söylenildiğinde nasıl müdahale edebilirim?
Cumhuriyet savcısı, müdafi veya vekil sıfatıyla duruşmaya katılan avukat; sanığa, katılana, tanıklara, bilirkişilere ve duruşmaya çağrılmış diğer kişilere, duruşma disiplinine uygun olarak doğrudan soru yöneltebilirler. Bu özellikle müdafiye gerçeğe aykırı beyanları ortaya çıkarma, yalan beyanları çürütme imkanı söz konusu olacaktır.
Sanık ve katılan da mahkeme başkanı veya hâkim aracılığı ile soru yöneltebilir ancak bu durumda tanığın yada karşı tarafın düşünme imkanı olacağından gerçeği saptırması mümkündür.
Yöneltilen soruya itiraz edildiğinde sorunun yöneltilmesinin gerekip gerekmediğine, mahkeme başkanı karar verir. Gerektiğinde ilgililer yeniden soru sorabilir. Heyet halinde görev yapan mahkemelerde, heyeti oluşturan hâkimler, birinci fıkrada belirtilen kişilere soru sorabilir.
CEZA MUHAKEMESİ KANUNU GEREĞİNCE MÜDAFİ VE VEKİLLERİN GÖREVLENDİRİLMELERİ İLE YAPILACAK ÖDEMELERİN USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK
Müdafi veya Vekillere İlişkin Hükümler
Müdafi veya vekillerin görevlendirilmesi
MADDE 5 – (1) Şüpheli veya sanıktan kendisine bir müdafi seçmesi istenir. Müdafi seçebilecek durumda olmadığını beyan ederse, görevlendirilecek müdafie yapılacak ödemelerin yargılama giderlerinden sayılacağı ve mahkûmiyeti hâlinde kendisinden tahsil edileceği hususu hatırlatılarak talep ettiği takdirde barodan bir müdafi görevlendirmesi istenir.
(2) Şüpheli veya sanık; çocuk, kendisini savunamayacak derecede malûl veya sağır ve dilsiz ise ya da hakkında alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan dolayı soruşturma ya da kovuşturma yapılıyorsa istemi aranmaksızın barodan bir müdafi görevlendirmesi istenir. Ancak bunun için şüpheli veya sanığın müdafiinin olmaması şarttır.
(3) İkinci fıkrada sayılan hâllerde kovuşturma aşamasında sanığa iddianamenin tebliği için çıkarılan çağrı kâğıdına ayrıca "tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde müdafii bulunup bulunmadığını bildirmesi, bildirimde bulunmadığı takdirde barodan bir müdafi görevlendirmesinin isteneceği, görevlendirilen müdafie ödenecek ücretin yargılama giderlerinden sayılacağı ve mahkûmiyeti hâlinde kendisinden tahsil edileceği" hususunu hatırlatan meşruhat verilir. Sanığın tutuklu olması hâlinde Ceza Muhakemesi Kanununun 176 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince yapılan işlemler sırasında yukarıda belirtilen meşruhat hatırlatılır. Sanık tarafından bildirimde bulunulmadığı, tebligat yapılamadığı veya tutuklu sanığın müdafii olmadığını bildirmesi hâlinde duruşma günü beklenmeksizin barodan bir müdafi görevlendirmesi istenir.
(4) Vekili bulunmayan mağdur, şikâyetçi veya katılanın talep etmesi hâlinde, barodan bir vekil görevlendirmesi istenir.
(5) Ceza Muhakemesi Kanunu gereğince mağdur veya suçtan zarar gören için zorunlu olarak vekil görevlendirilmesi gereken hâllerde istemi aranmaksızın barodan bir vekil görevlendirmesi istenir. Ancak bunun için mağdur veya suçtan zarar görenin vekilinin olmaması şarttır.
(6) Müdafi veya vekil görevlendirilmesi; soruşturma evresinde ifadeyi alan merci veya sorguyu yapan hâkim, kovuşturma evresinde ise mahkeme tarafından barodan talep edilir.