Tüketici Sözleşmelerinde Tüketici Hakları Nelerdir?

Tüketici Sözleşmelerinde Tüketici Hakları

6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda Tüketici, "Ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişi" olarak tanımlanmıştır. Bu anlamda tüketici herhangi bir ticari yada mesleki amaçla hareket etmediğinden karşı tarafa göre fiyat, kalite, yeterlilik ve diğer durumlara ilişkin değerlendirme yapmak konusunda daha zayıf pozisyondadır. Bu zafiyetin ortadan kaldırılması ve mevcut işlemde yeterli ve geçerli bir anlaşma sağlanabilmesi için kanun ve yönetmeliklerle Tüketiciler lehine bir kısım düzenleme yapılması yoluna gidilmiştir. İlgili ve günlük hayatta karşımıza sıklıkla çıkan sözleşmeler ve bunlara bağlı Tüketici Hakları hakkında genel bir bilgilendirmeyi aşağıda bulabilirsiniz.

Taksitli Satışlarda Tüketici Hakları

Satın aldığınız ürünün bedelini kısım kısım ödediğiniz sözleşmeler taksitle satış sözleşmeleridir. Kredi kartına taksit yapılan alışverişler bu kapsamda değildir. Taksitle satış sözleşmesi yazılı olarak kurulmadıkça geçerli olmayacaktır.

İsim, tarih, iletişim bilgileri, ödeme planı, malın teslimi, hizmetin ifası, ödenecek faiz miktarı ve cayma hakkı sözleşmede belirtilmelidir. Taksitle satış sözleşmesinden yedi gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin cayma hakkına sahipsiniz. Cayma bildirimini yazılı olarak veya SMS, e-posta, internet ve benzeri yöntemlerle yapabilirsiniz. Telefonla yapılan cayma bildiriminiz geçerli kabul edilmemektedir. Mal teslim edilmişse, ancak olağan bir gözden geçirmenin gerektirdiği ölçüde kullanabilirsiniz.

Kredi Kartında Tüketici Hakları

Banka ve kart çıkaran kuruluşların, aidatsız (yıllık üyelik ücreti olmayan) bir kredi kartı türü sunma zorunluluğu vardır. Yıllık üyelik ücreti bulunan kredi kartınızı, yıllık üyelik ücreti bulunmayan kredi kartı ile değiştirmeniz mümkün olup, talebiniz kart veren kuruluş tarafından yerine getirilmek zorundadır. Mevcut kartınızın aidat tutarını, kartınızı veren kuruluşun internet sitesinde “Ürün ve Hizmet Ücretleri” başlığı altında bulabilirsiniz. Asıl karta bağlı olarak aldığınız her bir ek kredi kartının yıllık üyelik ücreti, asıl kartın yıllık üyelik ücretinin yüzde ellisini geçemeyecektir. Kesintisiz olarak, en az 180 gün süreyle işlem görmeyen kredi kartları hareketsiz kart kabul edilir ve bu kartlarla işlem yapılmadığı müddetçe yıllık üyelik ücreti yansıtılamayacaktır.

Tüketici Kredisi Sözleşmelerinde Tüketici Hakları

Tüketici kredisi sözleşmesini imzalamadan önce tarafınıza sözleşme koşullarını içeren bir bilgi formu verilmesi zorunludur, verilmezse istemeyi unutmayın.

• Tüketici kredisi kullanmadan önce, banka veya finans kuruluşlarınca sunulan krediler arasında kendiniz için daha uygun olan krediyi seçerken çeşitli kredi ürünlerine ilişin yıllık maliyet oranları karşılaştırması yapabilirsiniz.

• Yüz yüze gelmeden kurulan sözleşmeler hariç tutulmak üzere, tüketici kredisi sözleşmesinin yazılı olarak kurulması zorunludur.

• Tüketici kredisi sözleşmenizin bir örneğini, düzenlenme tarihinden sonraki ilk yıl için ücretsiz olarak alma hakkınız vardır.

• Açık talebiniz olmadan kullandığınız kredi ile ilgili sigorta yaptırılamaz.

• Tüketicilerle gerçekleştirilen kredi işlemlerinde bileşik faiz uygulanması yasaktır.

• 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin tüketici kredisi sözleşmesinden cayma hakkınız bulunmaktadır. Ancak cayma hakkınızı kullandığınız takdirde, kredi anaparası ve geri ödemede bulunacağınız tarihe kadar işleyecek faizi kredi verene geri ödemeniz gerekir.

• Vadesi gelmemiş kredi borcunuzu erken ödeyerek kapatmak istediğinizde; kredi veren, erken ödenen miktara göre tüm faiz ve diğer maliyet unsurlarına ilişkin indirimi yapmak zorundadır.

• Taksit ödemelerini zamanında yerine getirmezseniz ve kredi veren kalan borcun tamamını talep etme hakkını saklı tutmuşsa, birbirini izleyen en az iki taksitin ödenmesinde gecikmeniz halinde kredi veren en az otuz gün süre vererek ödeme uyarısında bulunmak kaydıyla, kalan borcun tamamını tek seferde ödemenizi talep edebilir. Geç ödeme durumunda tarafınıza sözleşme faizi oranının yüzde 30’undan daha fazla oranda gecikme faizi uygulanamayacaktır.

Konut Finansmanı Sözleşmelerinde Tüketici Hakları

Konut finansmanı sözleşmesi imzalamadan önce sözleşme koşullarını içeren sözleşme öncesi bilgi formunun tarafınıza verilmesi zorunludur, verilmezse istemeyi unutmayın.

• Konut kredisi kullanmadan önce, çeşitli konut finansmanı kuruluşlarınca sunulan krediler arasında kendiniz için daha uygun olan krediyi seçerken çeşitli kredi ürünlerine ilişin yıllık maliyet oranları karşılaştırması yapabilirsiniz.

• Konut finansmanı sözleşmesi yazılı olarak kurulmadıkça geçerli olmayacaktır.

• Konut finansman kuruluşu kullanılan kredi tutarının binde beşi oranında kredi tahsis ücreti (dosya masrafı) tahsil edebilir.

• Açık talebiniz olmadan kullandığınız kredi ile ilgili sigorta yaptırılamaz.

• Vadesi gelmemiş kredi borcunuzu erken ödeyerek kapatmak istediğinizde; kredi veren, erken ödenen miktara göre tüm faiz ve diğer maliyet unsurlarına ilişkin indirimi yapmak zorundadır. Ayrıca erken ödemede bulunmanız halinde konut kredinizin faiz oranının sabit olarak belirlenmesi ve sözleşmenizde yer verilmesi koşuluyla; tarafınızdan yasada belirlenen oranla sınırlı olmak üzere erken ödeme tazminatı talep edilebilecektir.

• Taksit ödemelerini zamanında yerine getirmezseniz ve kredi veren kalan borcun tamamını talep etme hakkını saklı tutmuşsa, birbirini izleyen iki taksitin ödenmesinde temerrüde düşmeniz halinde finansman kuruluşu en az otuz gün süre vererek muacceliyet uyarısında bulunmak kaydıyla, kalan borcun tamamını tek seferde ödemenizi talep edebilir.

• Konut finansmanı sözleşmesine ilişkin bir hesap açılması ve bu hesaptan sadece kredi ile ilgili işlemler yapılması durumunda, bu hesaba ilişkin herhangi bir isim altında ücret veya masraf talep edilemez. Bu hesap, yazılı talebinizin olmaması halinde kredinin ödenmesi ile kapanmalıdır.

Ön Ödemeli Konut Satışlarında Tüketici Hakları

Bu sözleşmeler, halk arasında maketten satış olarak da bilinen, ön ödemeli sonradan teslim koşullu konut satış sözleşmeleridir.

Ön ödemeli konut satın alacağınız zaman sözleşmeden en az bir gün önce tarafınıza ön bilgilendirme formu ve zorunlu ekleri (kat planı, mahal listesi, bağımsız bölüm planı ve vaziyet planı) verilmelidir. Sözleşme ve ön bilgilendirme formu, en az on iki punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dilde ve okunabilir bir şekilde hazırlanarak birer örnekleri tarafınıza teslim edilmelidir, almayı unutmayın. Ön ödemeli konut satışında da herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve ceza ödemeksizin 14 gün içinde sözleşmeden cayabilirsiniz. Cayma hakkını kullandığınıza dair bildirimi bu süre içinde noterlik aracılığıyla satıcıya yöneltmeniz yeterlidir. Bildiriminiz satıcıya ulaştıktan sonraki 14 gün içinde tarafınıza iadelerinizin sağlanması gerekir.

• Konut satın almak için bağlı kredi kullanıyorsanız, krediyi sağlayan kuruluş cayma süresi içinde sizden faiz, komisyon, yasal yükümlülük ve benzeri isimler altında hiçbir masraf talep edemez.

• Sözleşme tarihinden itibaren 24 aya kadar sözleşmeden dönme hakkınız bulunur. Dönme hakkı, cayma hakkından farklıdır. Sözleşmeden dönme hakkınızı kullandığınıza dair bildiriminizin noterlik aracılığıyla yöneltilmesi gerekir.

• Sözleşmeden dönme halinde, satıcı konutun satışı veya satış vaadi sözleşmesi nedeniyle oluşan vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerden doğan masraflar ile sözleşme tarihinin üzerinden geçen süre göz önünde bulundurularak belirli bir tazminat ödenmesini isteyebilir.

• Satıcı yükümlülüklerini hiç veya gereği gibi yerine getirmezse sözleşmeden dönme hakkı devir veya teslime kadar hiçbir tazminat veya kesinti yapılmaksızın kullanılabilir.

• Satın almış olduğunuz konutun projesinde bir değişikliğe gidilmesi durumunda, bu değişikliğin tarafınıza bildirilmesi zorunludur. Bildirim yapıldıktan sonraki 1 ay içinde herhangi bir masraf, tazminat veya bedel ödemeksizin sözleşmeden dönebilirsiniz.

• Satın almış olduğunuz konutun sözleşmede belirtilen tarihte; sözleşmede tarih belirtilmemişse en geç 36 ay içinde teslim edilmesi gerekir. Sözleşmede 36 aydan daha geç bir teslim süresi belirlenemez. Konutun teslimi için fiziki teslim yeterli değildir. Mutlaka tapunun teslim edilmiş olması gerekmektedir.

Devre Tatil/ Uzun Süreli Tatil Hizmeti Sözleşmelerinde Tüketici Hakları

Devre tatil sözleşmeleri bir yıldan uzun süre için kurulan ve tüketiciye bu süre zarfında birden fazla dönem için bir veya daha fazla sayıda gecelik konaklama imkanı veren sözleşmelerdir.

Uzun süreli tatil hizmeti sözleşmesi ise bir yıldan uzun süre için kurulan ve tüketiciye, belirlenen süre zarfında konaklamaya veya konaklama ile birlikte seyahat ya da diğer hizmetlerin beraber sunulduğu durumlara ilişkin indirim yahut diğer menfaatlerden faydalanma hakkı verilen sözleşmelerdir.

Bu sözleşmeleri imzalamadan önce tarafınıza en az bir gün önce, ön bilgilendirme formu verilmesi, sözleşme imzalandıktan sonra da sözleşmenin bir nüshasının verilmesi zorunludur.

Burada da 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin cayma hakkınız bulunmaktadır.

Eğer satıcı ön bilgilendirme formu verme, sözleşme düzenleme ya da örnek cayma formu verme konusundaki yükümlülüklerini yerine getirmezse cayma hakkı süreniz bir yıl uzayacaktır.

• Devre tatile konu taşınmazın ön ödemeli satılması durumunda, devir veya teslim tarihine kadar tüketicinin herhangi bir gerekçe göstermeden sözleşmeden dönme hakkı vardır. Ancak, satıcı sözleşme bedelinin yüzde ikisine kadar tazminat talep edebilir. Satıcı, yükümlülüklerini hiç ya da gereği gibi yerine getirmezse tüketiciden herhangi bir bedel talep edemez.

• Devre tatil amaçlı taşınmaz satışında ön ödemeli, yani teslimatı sonradan yapılmak üzere ödemenin önceden başlaması yoluyla satış söz konusuysa taşınmazın devir ve teslim süresi, sözleşme tarihinden itibaren 36 ayı geçemez.

İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmelerde Tüketici Hakları

İşyeri dışında sözleşme imzalarken sözleşme tarihini ve 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin cayma hakkınız olduğu konusunda bilgi sahibi olduğunuzu kendi el yazınız ile yazmalı, imzaladığınız sözleşmenin bir örneğini almayı unutmamalısınız. Cayma hakkının yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile kullanılması gerektiğinden telefonla cayma bildirimi iletmenin yeterli olmayacağına dikkat etmeli, sözleşmede yer alan iletişim bilgileri ile cayma hakkına ilişkin hükümleri okumalısınız.

Mesafeli Sözleşmelerde Tüketici Hakları

Satıcı ile karşı karşıya gelinmeksizin, internet, telefon, akıllı telefon uygulamaları gibi uzaktan iletişim araçları kullanılarak yaptığınız alışverişler mesafeli sözleşme yoluyla yapılan alışverişlerdir. Mesafeli satışlarda, tüketici olarak herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve ceza ödemeksizin malı teslim aldığınız tarihten itibaren 14 gün içinde cayma hakkınız bulunur. Satış sırasında cayma hakkı konusunda gereken ön bilgilendirme tarafınıza yapılmamışsa, bu süre 1 yıla uzar. Cayma hakkınızı kullanmak isterseniz yazılı olarak veya SMS, e-posta, internet ve benzeri yöntemlerle satıcıya durumu bildirmeniz yeterlidir. Ancak telefon ile yapılan cayma hakkı bildirimi geçersizdir. Her ne kadar mesafeli sözleşmelerde tüketicinin cezai şart ödemeksizin ve gerekçe göstermeksizin cayma hakkı olsa da, bazı durumlarda bu hakkın kullanılamayacağı düzenleme altına alınmıştır