Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu
Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu nedir?
Madde 98- (1) Yaşı, hastalığı veya yaralanması dolayısıyla ya da başka herhangi bir nedenle kendini idare edemeyecek durumda olan kimseye hal ve koşulların elverdiği ölçüde yardım etmeyen ya da durumu derhal ilgili makamlara bildirmeyen kişi, bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi dolayısıyla kişinin ölmesi durumunda, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
MADDE 98. Gerekçesi –
Madde metninde, yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi, suç olarak tanımlanmıştır. Bu suçun konusu, yaşı, hastalığı veya yaralanması dolayısıyla ya da başka herhangi bir nedenle kendini idare edemeyecek durumda olan kimse olabilir. Suçun faili ise, herkes olabilir.
Belirtilen durumlarda bulunan bir kimseye karşı yardım yükümlülüğünün yerine getirilmemesi hâlinde, bu suç oluşacaktır. Ancak, belirtilen durumlarda bulunan kişilere gerekli müdahalenin yapılabilmesine yönelik olarak bir teşkilatlanmanın olduğu yerlerde, kişilerin yardım için girişimde bulunmaması suç oluşturmayacaktır. Ancak, ilgili makamların bu durumdan haberdar olmaması hâlinde, kişilerin durumu derhâl ilgili makamlara bildirme yükümlülüğü vardır. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi de bu madde kapsamında suç olarak tanımlanmıştır.
Maddenin ikinci fıkrasında, netice sebebiyle ağırlaşmış suç hâline ilişkin düzenlemeye yer verilmiştir.
Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu ve Şikayet
Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu şikayete tabi suçlardan DEĞİLDİR.
Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu ve Önödeme
Önödeme, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanununun 75 inci maddesine göre, uzlaştırma kapsamında kalan suçlar hariç olmak üzere, sadece adli para cezasını gerektiren veya kanun maddesinde öngörülen hapis cezasının üst sınırı 6 ayı aşmayan hapis cezası gerektiren suçlar bakımından, kanunda gösterilen usule göre belirlenen belli bir miktar paranın, şüpheli/sanık tarafından süresi içerisinde ödenmesi durumunda, kamu davasının açılmamasını ya da açılmış olan kamu davasının düşürülmesi sonucunu doğuran alternatif bir çözüm yöntemidir.
5237 sayılı Türk Ceza Kanununun;
98 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi” suçu,
171 inci maddesinde yer alan “genel güvenliğin taksirle tehlikeye sokulması” suçu,
182 nci maddesinin birinci fıkrasında düzenlenen “çevrenin taksirle kirletilmesi” suçu,
264 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “özel işaret ve kıyafetleri usulsüz kullanma” suçu,
278 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında yer alan “suçu bildirmeme” suçu,
ÖNÖDEMEYE TABİ SUÇLARDIR. BU SUÇLAR KAPSAMINDA OLDUĞUNDAN ÖNÖDEMEYE TABİDİR.
Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu ve Uzlaştırma
Ceza Muhakemesi hukukunda, mağdurların haklarının korunması ve suç faillerinin topluma kazandırılması amacıyla gelişen uzlaştırma; mağdur ve failin, özgür iradeleriyle kabul etmeleri hâlinde, tarafsız bir üçüncü kişinin yardımıyla, suçtan ortaya çıkan sorunların çözümüne aktif olarak katıldıkları bir süreçtir.
Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu SADECE SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUK BAKIMINDAN UZLAŞTIRMAYA TABİDİR. YETİŞKİNLER BAKIMINDAN Uzlaştırmaya tabi suçlardan değildir.
Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu ve Seri muhakeme usulü
Seri muhakeme usulü, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 250. maddesinde düzenlenmiştir. Anılan maddenin birinci fıkrasında seri muhakeme usulü kapsamındaki suçlar tahdidi olarak belirtilmiştir. Buna göre usul; katalog halinde yer verilen suçlarda, soruşturma evresi sonunda Cumhuriyet savcısı tarafından kamu davası açılması için yeterli şüpheye ulaşıldığında ve bu suçlarla ilgili olarak kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilmediği takdirde uygulanmaktadır.
Belli suçlarda muhakeme sürecini kısaltmayı ve bu suçlara hızlı ve etkili bir şekilde karşılık verilmesini hedefleyen seri muhakeme usulüne ilişkin hükümler, 01/01/2020 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir.
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 250. maddesinin birinci fıkrasında seri muhakeme usulünün uygulanacağı suçlar sınırlı olarak sayılmıştır.
BU SUÇLAR KAPSAMINDA OLDUĞUNDAN SERİ MUHAKEMEYE TABİ DEĞİLDİR.
Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu ve Basit Yargılama usulü
24/10/2019 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan 7188 sayılı Kanun ile ceza muhakemesinde geleneksel kovuşturma usulüne alternatif oluşturacak basit yargılama usulü ceza adalet sistemimize dahil edilmiş ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 251 ve 252 nci maddelerinde düzenlenmiştir.
Basit yargılama usulü ile iddianamenin kabul edilmesi sonrasında adli para cezasını ve/veya üst sınırı iki yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlarda, yargılamayı bir kısım usul işlemlerinden arındırıp, mahkemelere duruşma açmaksızın dosya üzerinden karar verebilme imkanı tanınmaktadır.
Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu (TCK 98/1) kapsamında basit yargılamaya tabidir.